Cukrzyca ciążowa jest jednym z najczęściej występujących powikłań u kobiet ciężarnych. Mówimy o niej wtedy, gdy podwyższone stężenie poziomu glukozy we krwi zostaje stwierdzone po raz pierwszy w ciąży. Zazwyczaj do takiego rozpoznania dochodzi między 24 a 28 tygodniem ciąży. Wzrost glikemii na wcześniejszym etapie ciąży może z kolei wskazywać na nierozpoznaną przed ciążą cukrzycę typu II.

Dlaczego cukrzyca ciążowa jest niebezpieczna?

Wracając jednak do tematu naszego artykułu - cukrzyca ciążowa jest niebezpieczna, ponieważ zwiększa ryzyko:

  • wad wrodzonych,
  • śmierci płodu,
  • nadmiernego wzrostu dziecka,
  • zaburzeń krążenia u dziecka,
  • urazów okołoporodowych, zarówno u dziecka, jak i u matki,
  • hipoglikemii u dziecka.

Najbardziej narażone na wystąpienie cukrzycy ciążowej są kobiety, które:

  • miały stwierdzoną cukrzycę ciążową w poprzednich ciążach,
  • mają nadwagę lub otyłość,
  • mają powyżej 35 lat,
  • mają nadciśnienie tętnicze (przed ciążą),
  • urodziły więcej niż 2 dzieci,
  • w ich rodzinie występuje cukrzyca typu 2.

Dieta - cukrzyca ciążowa

Jeśli stwierdzono u Ciebie cukrzycę ciążową, konieczne będzie stosowanie specjalnej diety, opartej na produktach z niskim indeksem glikemicznym (IG). 

Co to jest wskaźnik IG?
To wskaźnik, który pozwala uszeregować produkty spożywcze w zależności od tego, jak szybko po ich spożyciu wzrasta poziom glukozy we krwi. Im niższe są wartości wskaźnika, tym lepiej!

Twoja dieta w takiej sytuacji powinna opierać się na 4-6 posiłkach dziennie, jedzonych co 2,5 - 3 godziny. Nadal powinnaś opierać żywienie na piramidzie żywieniowej, ale z każdej grupy powinnaś wybierać konkretne produkty.

Zalecenia - cukrzyca ciążowa

Piętro piramidyTo możesz jeśćZ tego zrezygnuj
Warzywa i owoceŚwieże warzywa i owoce (poza tymi, które zawierają więcej cukru)Owoce zawierające dużo cukru: winogrona, banany, śliwki, mango.

Owoce suszone i kandyzowane.

Przetwory owocowe: dżemy, marmolady, konfitury, soki.

Rozgotowane warzywa.
Produkty zbożoweProdukty pełnoziarniste, takie jak: razowe pieczywo, brązowy ryż, gruboziarniste kasze.

Płatki zbożowe bez dodatku cukru (owsiane, jęczmienne, żytnie).

Sporadycznie można jasny makaron, jasne pieczywo.		Pieczywo cukiernicze.

Sklepowe słodycze.

Rozgotowany makaron lub ryż.

Pieczywo, w którego składzie jest karmel, miód lub słód jęczmienny.
NabiałFermentowane produkty mleczne: kefir, maślanka, jogurt.

Naturalne sery twarogowe.

Mleko w umiarkowanych ilościach (ze względu na laktozę).		Słodki nabiał (smakowe jogurty i serki, owocowe maślanki).
Mięso, ryby, jajka i strączkiChude gatunki mięsa: kurczak, indyk, cielęcina, królik.

Świeże ryby.

Jajka.

Nasiona roślin strączkowych.		Tłuste mięsa: wieprzowina, podroby, kiełbasy, gęsina, kaczka.
TłuszczeOleje roślinne, oliwa.

Orzechy, migdały, nasiona (słonecznik, pestki dyni).		Margaryna.

Tłuszcze zwierzęce (np. smalec).
NapojeWoda.

Słabe napary herbat.		Napoje gazowane.

Soki owocowe.

Kawa zbożowa.

Napoje słodzone cukrem, miodem.

Alkohol.

Jeszcze dokładniejszym wskaźnikiem niż IG jest ładunek glikemiczny (ŁG) – uwzględnia on nie tylko rodzaj węglowodanów występujących w produkcie, ale także ich ilość w porcji produktu. Wylicza się go według wzoru:

ŁG = W x IG/100

W – ilość węglowodanów przyswajalnych [g] w porcji produktu, IG – indeks glikemiczny (wartość stała dla danego produktu, odczyt z tabel wartości IG).

Jeśli masz stwierdzoną cukrzycę ciążową, powinnaś bazować na produktach z niskim ŁG, a unikać tych z wysokim:

- niski ŁG <10
- średni ŁG <10-20
- wysoki ŁG >20

Upraszczając, ŁG pozwala na zjedzenie produktu, który ma wysoki IG, o ile jego porcja będzie mała. Oznacza to, że możesz wprowadzić do swojej diety produkty z powyższej tabeli z kolumny „z tego zrezygnuj”, o ile uwzględnisz odpowiednią ich porcję.

W przypadku cukrzycy ciążowej zalecamy jednak stosowanie tego wskaźnika tylko w odniesieniu do pierwszego piętra piramidy żywieniowej, czyli do warzyw i owoców. Dzięki temu będziesz mogła wprowadzić do diety na przykład plaster arbuza lub kawałek banana. W przypadku pozostałych pięter, zalecamy jednak trzymanie się powyższej tabeli i rezygnację ze wskazanych w niej produktów.

Zastosowanie takiej diety w przypadku wystąpienia cukrzycy ciążowej zazwyczaj skutkuje uzyskaniem prawidłowej wartości glikemii (poziomu cukru we krwi). Jednak nawet jeśli Twoje wyniki się unormują, pamiętaj, że taką dietę musisz stosować do samego porodu. Co więcej, także po rozwiązaniu systematycznie powinnaś kontrolować poziom glukozy we krwi. To ważne, bo u około 50% kobiet u których stwierdzono cukrzycę ciążową, w ciągu 5-10 lat po porodzie rozwija się pełnoobjawowa cukrzyca typu II lub nietolerancja węglowodanów.

Cukrzyca ciążowa a dieta z niskim IG

Niestety u części kobiet zastosowanie diety opartej na niskim IG nie pomaga wyregulować poziomu glukozy we krwi. Co możesz zrobić w takiej sytuacji? Na pewno konieczna będzie konsultacja z lekarzem, lekarz może zalecić zastosowanie diety o zmniejszonej kaloryczności (zazwyczaj nie mniej niż 1800 kcal), a także wdrożyć leczenie insuliną.

Na sam koniec zapraszamy do obejrzenia webinaru, w którym Mama-dietetyczka, Marta Tomaszewska opowiada nie tylko o cukrzycy ciążowej, ale także o odchudzaniu w ciąży, "zakazanych" produktach i zaleceniach dla przyszłych i obecnych Mam.